Play-Doc

A súa loita pola supervivencia tivo unha profunda influencia no seu fillo, Lech Kowalski, que cresceu nos Estados Unidos vivindo moi de cerca a cultura underground dos anos 70 e 80. En East of Paradise, nai e fillo –ela diante da cámara e el mediante fragmentos das súas películas–, contan a historia das súas vidas: dúas historias de tristeza e rabia que deveñen unha soa, un relato de trascendencia universal.

Leck Kowalski filma as marxes da sociedade, a aqueles que habitan nos extremos. Testemuña esencial do movemento punk, Kowalski realizou varios documentais de culto como D.O.A./ Dead On Arrival –que segue a primeira e última xira dos Sex Pistols en América–, ou Story of a Junkie. Retratou entre outros a Johnny Thunders, líder dos New York Dolls e Dee Dee Ramone dos Ramones. A loita pola supervivencia e a paixón pola vida, son os temas centrais da súa obra, cuestionando sempre o discurso do poder e a autoridade, sexa cal sexa. Poderiamos dicir que Kowalski é o director fetiche de Play-Doc, no que estivo en varias ocasións. En 2008, o festival mostrou a súa triloxía The Fabulous Art of Surviving. A soberbia East of Paradise é parte dela.

O polaco Bogdan Dziworski foi un dos nosos descubrimentos máis marabillosos. Autor de máis de 40 curtas e películas documentais, Dziworski é amais operador de cámara, guionista, profesor e fotógrafo de grande prestixio no seu país. Porén, a súa filmografía é bastante descoñecida no resto do mundo. As súas películas, tan poéticas como surrealistas, son dunha beleza abraiante. Unha das súas características máis salientables é o singular uso do son, que reempraza os diálogos practicamente ausentes en toda a súa obra. A súa retrospectiva en 2009 foi a primeira que se lle dedicou en España.

The Smell of Burning Ants convida a todos a reflexionar sobre como a nosa sociedade pode privar aos nenos da súa plenitude, alienándolos do seu lado feminino.

Mestre indiscutible da arte do found footage, Jay Rosenblatt seduciunos coas súas películas extremadamente concisas e evocadoras; experimentais, poéticas e dunha grande intensidade psicolóxica e emocional. Gañador de máis de cen premios en numerosos festivais internacionais, Play-Doc dedicoulle unha ampla retrospectiva en 2010.

As ideas do pequeno sobre o futuro e a existencia contrastan coas daqueles que se atopan xa ao final das súas vidas.

Play-Doc mostrou por primeira vez en España, na edición de 2011, unha retrospectiva dedicada a este xenial realizador polaco. Xunto a Krzysztof Kieślowski, Marcel Łoziński foi un dos cineastas máis importantes da súa xeración. Os seus traballos realizados na Polonia comunista, próximos ao ensaio sociopolítico, foron na súa meirande parte censurados polas autoridades. Algo que caracteriza a súa filmografía é un xeito planificado e provocador de intervir na realidade; algo que borra a liña divisoria entre documental e ficción.

E na vida dunha familia, ao igual que en todo o demais, os momentos aparentemente intranscendentes resultan ser os máis importantes, coma o momento no que o pai de McElwee decide coller a cámara do seu fillo ou os momentos nos que McElwee decide apagala. Chea de humor negro e de profundo 'pathos', Time Indefinite captura dun xeito maxistral a inmensa complexidade das emocións humanas.

Ross McElwee é o maior referente do documental autobiográfico. Mundialmente aclamado, as súas películas gañaron importantes recoñecementos en prestixiosos festivais de todo o mundo. Con Sherman’s March, gañou o premio á mellor película en Sundance en 1987, amais de entrar a formar parte da biblioteca do Congress National Film Registry pola súa importancia significativa para a Historia Americana. O humor intelixente, a profundidade existencial, e a humanidade que impregna toda a súa obra fixeron que sexa difícil elixir unha soa das películas que mostramos no festival con motivo da súa retrospectiva en 2012. Time Indefinite se cadra é a que máis nos conmoveu.

Nai e filla construíron un mundo propio dentro dos muros da súa ruinosa mansión de East Hampton, chamada Grey Gardens. A señora Beale, aristócrata de nacemento, é irmá de Black Jack, o pai de Jacqueline. Little Edie, aspirante a actriz de embriagadora beleza, deixou de lado a súa vida en Nova York para coidar da súa nai e nunca máis se afastaría do seu lado. Xuntas descenderan a unha estraña vida de dependencia e excentricidades da que ninguén fora testemuño ata que chegaron os irmáns Maysles, coa súa cámara de 16mm e equipo de son. Grey Gardens é unha historia de amor agridoce, que mostra a complexa e poderosa relación entre unha nai e unha filla.

Cineasta lendario, coñecido coma “o padriño” do documental, Albert Maysles foi xunto ao seu irmán David pioneiro e máximo expoñente do cinema directo. Ambos realizaron algúns clásicos que continúan sendo referencias absolutas na historia do cinema de non ficción. Foi unha verdadeira honra e un pracer telo na pasada edición de Play-Doc, con motivo da retrospectiva que lle dedicamos. Grey Gardens encabeza a listaxe das nosas películas favoritas de todos os tempos.